BỐI CẢNH ĐỊA ĐỘNG LỰC VÀ NGUỒN MANTI MAGMA NÚI LỬA
PHÁT SINH DO TÁCH GIÃN BIỂN ĐÔNG
TẠI VIỆT NAM VÀ CÁC KHU VỰC LÂN CẬN

Nguyễn Hoàng¹²

¹'Viện Địa chất - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam
²Học viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam
Tác giả liên hệ: hoang_geol@hotmail.com

Tóm tắt: Tách giãn hình thành Biển Đông kéo theo hoạt động núi lửa đồng tách giãn (33 - 16 Tr.n) và sau tách giãn (<16 Tr.n đến ngày nay). Magma đồng tách giãn chủ yếu phân bố thành các lớp dày bên trong trũng Biển Đông có thành phần địa hoá gần gũi với basalt nghèo rift tách giãn đại dương (MORB). Magma sau tách giãn phân bố cả ngoài phạm vi trũng Biển Đông mà lan rộng đến Nam và Đông Nam Trung Quốc, đảo Hải Nam, Nam Lào (Bolaven), cao nguyên Khorat (Thái Lan), và Việt Nam về địa hoá là basalt nội mảng. Mâu được thu thập nhiều nơi tại 3 nước Đông Dương, khu vực ven biển và thềm lục địa Việt Nam để phân tích tuổi phun trào, thành phần thạch học, địa hoá nguyên tố và đồng vị. Kết quả phân tích cùng với số liệu tổng hợp từ nhiều nguồn được sử dụng để so sánh nhằm tìm hiểu các đặc điểm tương đồng và dị biệt giữa các vùng basalt cho thấy, basalt các khu vực khác nhau có đặc điểm thành phần đất hiếm khác nhau, tuy nhiên, chúng đều có dấu hiệu nóng chảy từ nguồn peridotite spinel chuyển xuống peridotite granat theo thời gian. Số liệu đồng vị phóng xạ cho thấy các khu vực basalt khác nhau phân bố vào các trường khác nhau, bất kể tuổi phun trào, chứng tỏ nguồn manti chủ yếu phụ thuộc vào yếu tố không gian. Nghĩa là, phun trào basalt các khu vực khác nhau có đặc điểm nguồn khác nhau, không phải xuất phát từ một nấm manti Hải Nam, nếu như nó có tồn tại. Từ các kết quả thu được, báo cáo này đề xuất mô hình địa động lực thích hợp giải thích sự liên quan giữa mở Biển Đông và hoạt động núi lửa tiếp sau kiến tạo va đay của tiểu lục địa Ân Độ và Âu Á từ thời Eocene.

Từ khóa: Tách giãn Biển Đông, basalt, địa hoá, đồng vị, dòng manti

(Xem toàn văn: Liên hệ với Tạp chí Địa Chất – Trung tâm Thông tin, Lưu trữ và Tạp chí địa chất)