LUẬN
GIẢI VÈ MÔ HÌNH VẬN ĐỘNG
CỦA MANTI VÀ TRƯỜNG
ỨNG SUẤT THẠCH QUYỂN
ĐÔNG NAM Á TRÊN CƠ SỞ CẤU TRÚC VẬN TỐC SÓNG P
CAO ĐÌNH
TRIỀU1, ĐẶNG THANH HẢI2, CAO
ĐÌNH TRỌNG2
1Viện
Địa vật lý ứng dụng, Liên hiệp các Hội
KH&KT Việt Nam;
2 Viện Vật lý
Địa cầu, Viện HL KH&CN Việt Nam
Tóm tắt: Trong khuôn khổ bài báo này các tác giả tiến hành khái
quát hóa cấu trúc thạch quyển, manti và luận giải
mô hình trường ứng suất kiến tạo Hiện
đại Đông Nam Á. Kết quả nghiên cứu cho thấy: 1) Đới
hút chìm bao quanh Đông Nam Á có đặc trưng cấu trúc vận tốc sóng P theo dạng
“cột” trong manti trên, lớp chuyển tiếp và lớp phân chia
1. Động đất tại các đới ranh giới
mảng này có tần suất xuất hiện cao hơn và cấp
độ mạnh lớn hơn phần nội mảng. Thạch
quvển trong phạm vi đới ranh giới có độ
sâu tới đáy từ 70 km đến 110 km và có biểu
hiện phân chia thành các khối cấu trúc: 1/ Myanmar (Indo-Burma
80-100 km); 2/ Nicobar (Biển Andaman 70-75 km); 3/ Sumatra (75-95 km); 4/ Java (80-95 km); 5/ Timor (95-110 km); 6/ Halmahera (95-105 km); 7/ Sulu (90-110 km); 8/ Sulawesi (70-90 km); 9/ Philippines (85-110 km); 10/ Manila (95-105 km): 11/ Đài Loan (80-90 km); 12/
Batan (80-90 km); 2) Đới đứt gãy nội mảng Hải
Nam - Natuna có vai trò là ranh giới phân chia manti nội mảng
Đông Nam A thành 02 phần rõ rệt: Phần phía đông có biểu
hiện phân lớp ngang rõ nét, trong khi tại phần phía tây
có sự xáo trộn rõ rệt của mô hình vận tốc
sóng p theo chiều thẳng đứng
và ngang. Độ sâu tới đáy thạch quyển khá phức
tạp và bao gồm các khối cấu trúc: 1/ Sino-Burma (90-100
km); 2/ Shan Thái (95-105 km); 3/ Pattani (85-95 km); 4/ Đông
Dương (Indochina, 80-105 km): 5/ Malaysia (85-95 km); 6/ Natuna
(100-105 km); 7/ Việt-Trung (85-100 km); 8/ Hoàng Sa (75-85 km); 9/ Trung tâm Biển Đông (65-80 km); 10/ Trường Sa (90-110 km); 11/ Bắc Kalimantan (95-100 km); 12/ Kalimantan (90-95 km); 13/ Barito (85-90
km); 14/ Banda (65-90 km); 15/ Sulu (biển Sulu và biển Sulawesi 60-90 km); 3) Các “dòng chảy
manti ” là nguyên nhân gây nên chuyển động ngang của
thạch quyển Đông Nam Á. Trục chính trường ứng
suất nén ép cực đại nằm ngang (σ1) trong phạm vi nội mảng thạch quyển Đông,
Nam Á có phương á kinh tuyến, chuyển sang đông nam về
phía trung tâm Biển Đông và Boneo - Kalimantan. Ranh giới mảng thạch
quyển Âu-Á tại khu vực Đông Nam Á chủ yếu nằm
trong trạng thái ép nén (đới hút chìm Đông và Tây Philippin, đới
hút chìm Sumatra-Java-Timor) đến nén ép - trượt bằng
(dọc đứt gãy Saigang).
(Xem toàn văn:
Liên hệ với Tạp chí Địa Chất – Tổng Cục
Địa chất và Khoáng sản Việt Nam)