ỨNG DỤNG PHƯƠNG PHÁP
TEM-EDX NGHIÊN CỨU
QUÁ TRÌNH BIẾN ĐỔI ILLIT - SMECTIT TRONG SÉT
DI LINH, TỈNH LÂM ĐỒNG
PHẠM THỊ NGA1, JÖRN
KASBOHM2, NGUYỄN THANH LAN3,
NGUYỄN NGỌC NAM4, HOÀNG THỊ MINH THẢO1
1Trường
Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại
học Quốc gia Hà Nội; 2Jörn-Kasbohm-Consulting,
CHLB Đức; 3Đại học Kỹ
thuật Darmstadt, CHLB Đức; 4Trung tâm Phân
tích Thí nghiệm Địa chất
Tóm tắt: Nghiên cứu sét Di Linh bằng phương
pháp XRD, TEM, đặc biệt là thành phần hóa học
từng hạt khoáng vật sét bằng phân tích TEM-EDX cho thấy
quá trình biến đổi illit sang smectit diễn ra trong
tự nhiên dưới tác động chủ yếu
của quá trình phong hóa. Các hạt illit dạng tấm
bị biến đổi dần thành khoáng sét lớp xen
di-vermiculit-smectit dạng đám mây, theo chiều từ rìa
hạt vào trung tâm. Phần rìa hạt có hàm lượng
lớp smectit cao hơn so với phần trung tâm,
tương ứng với thành phần Fe cao hơn và thành
phần K thấp hơn. Quá trình smectit hóa này có thể giải
thích do Fe2+ trong cấu trúc của illit bị oxi hóa
thành Fe3+ làm cho lực liên kết giữa các lớp
cấu trúc yếu đi, K+ trong lớp xen giữa dễ dàng bị
rửa trôi thay vào đó là các cation ngậm nước hình
thành lớp smectit có khả năng trương nở. Thêm
vào đó, các ion Al lớp bát diện cũng bị hòa tan
một phần trong quá trình smectit hóa này và ion Fe trong môi
trường xâm nhập vào cấu trúc, hình thành nên các smectit
giàu Fe.
(Xem toàn văn:
Liên hệ với Tạp chí Địa Chất – Tổng Cục
Địa chất và Khoáng sản Việt Nam)